Evîn û seks derman e
Pispor radigihînin ku evîndarî dermanê gellek nexweşîyane û kesên ku dil digrin ji kesên ne evîndar saxlemtir in. Li gora lêkolîna ku di rojnameya Fransî L’Express de hatiye weşandin, kesên…
Şeraba sor, dermanê kerr û lal û kor
Ji demên berê de şeraba sor wek derman dihat bikaranîn. Kesên ku şeraba sor vedixwarin, zû bi zû nexweş nediketin, ji taqat nediketin, hem bedenî hem jî cinsî wek hespên…
Hejîrên herêma Mêrdînê
ZÎWER İLHAN ‘AYŞÎNÎ : Zer e û ne girs e. Ji siqaqî şêrîntir e û hûrtir e. Nava wê dagirtî ye. Ji hejîrên din şîrîntir e. HECÎ ‘ELÎ : Zerê…
Mûskat
MÛSKAT cûreyek ji cûreyên gûzan (gwîz) an e. Bi taybet ji bo derxistina ba û gaza zik û ji bo êşa zik û aşika meriv baş e. Di mûskatê de…
Cûreyên Vîtaminan – 1
Vîtamîna A Vîtamîn A ya ku di kezeba me de tê depokirin, bedena me ji madeyên xuisardar û nexweşîyan diparêze.Di sîstema xweragirîn û çêbûna proteînan de bi bandor e. Di…
VATINÎYÊN MÎNERAL Û VÎTAMÎNAN – 4
Potasyûm (P) Potasyûm di beden de dibe alîkarê sîqal/dengekirina avê û di hucreyan de alîkarîya derbasbûna xurekan dike. Ev mînerala ku her roj tê vekêrandin/qetandin, her roj dîsa xwe dadigire.…
VATINÎYÊN MÎNERAL Û VÎTAMÎNAN 3
GÛDE/ KUKURT (S) Kukurt ji bo arêşeyên rêyên bêhndanûstandinê, mêlakê û alerjîg pir giring e. Ji bo sîqala/ dengeya oxsîjen, fonksîyonên mejî, tenduristîya çerm, por û nenûkan hewceye. Di 100…
VATINÎYÊN MÎNERAL Û VÎTAMÎNAN -2
Fluor (Fl) Tendurustbûna hestîyan pêk tîne. Pêşîya helîyan/mehîyan, şîkestin, kurmîbûn/pûçbûna hestîyan û dranan digire. Heke zêde bê standin, wê bîbe sedemê peydabûna qatarqana çavan, şikestina nenûkan, lewazbûna hestîyan û pûçbûna…
VATINÎYÊN MÎNERAL Û VÎTAMÎNAN
XWENDEVANÊN HÊJA ! Me di Lotikxanê de di beşê „ Bavê Jîndar“ de li ser faydeyên xebitandin û kêrhatîyên riwakan/nebatan agahîyên berketî radigehandin we. (Û ew ê her bidomin.)…
PIRASE
ALLIÛM AMPELOPRASUM Pirase ji malbata befrîn (zanbax) an tê hesibandin. Bi gelemperî ji bo zivistanan wek dikakan tê çandin. Pirase wek pîvazan e, navtek û rehên wê di axê de,…
GREYFÛRT
LEYMÛNA BEHIŞTÊ/PISTAN BÛK / SITRUS PARADÎSÎ (GRAPEFRUÎT) Greyfûrt riwakek darane ji malbata narincîyan e. Fêqîyek tama wê tahlemiz e. Dara wê 6-15 metro bilind dibe. Belgên wê keskê tarî,…
HİNGİV Û MÊŞVANÎ
Xwendevanên hêja.. Me berî niha li ser mîneral, vîtamîn, kêrhatî û faydeyên hingiv hûn agehdar kiribûn. Niha jî emê we li ser amûr, cûreyên mêş, hingiv û mêşvanîyê agahdar bikin.…
HINGIV
HINGIV XIDAYA PERCO ( MÛCÎZE) Qalîteya hingiv li gor cihê ku riwak/nebat lê heşîn dibin tê guhertin. Hingivê ji çîyayan û ji daran tê standin, ji yên deştan xweştir, baştir…
XURME
QESP PHOENÎX DACTYLÎFERA Qesp riwakek darane ji malbata palman e. Bejna wê 10-30 mitrowan tîrane bilind dibe û dişibe stûnan. Qurmê darê stûr, ber bi gupikan zirav dibe. Li serê…
XOX Û TERAQÎ
PRUNUS PERSÎCA Xox riwakek (nebat) darane ji malbata gulan e. Bejna wê 2-8 mitroyan bilind dibe û temenê wê 30 sal in. Kuliîlkên wê yên peyazî berî pelên wê vedibin.…
TÛZIK
ÇUNG NASTURTÎÛM OFÎCÎNALE Tûzik riwakek (nebat) ji malbata tiviran yê nav av û lêvavî (beravî) yên pir salanî û ji dikakan (zerzewat) tê hesibandin. Li ber û li nav avên…
REŞREŞK
?ÎFAYA (dermanê) HEMI DERDAN NÎGELLA SATÎVA Re?re?k hê?înhatek (nebatek ) ji malbata giyaziviran (kulîlka dawetê ) tê hesibandin. Bejna wê bi tîrane li gor cûre 20 – 80 cm…
GÛZA / FISTEQA KAJÛ
CASHEW ANACARDIUM OCCIDENTALE. L. Gûza/fisteqa kajû riwakek darane ya fêqîyan ji malbata kewzan/kizwan/darabenî?t tê hesibandin. Hinek jê re dibêjin “gûz” hinek jî dibêjin “fisteq”e. Fêqîyek di welatên tropîkal de hê?în…
BIRINC / RIZ
ORYZA SATÎVA Rîz hê?înhatek ji malbata dexlan (geniman ) e. Bejna wê li ser qurmên ?ax û rehên çiqdayî 50 – 120 cm an wek borîyek kamî?î bilind dibe.…
GIJNIJ
CORIANDRUM SATÎVUM Gijnij hê?înhatek ji malbata bexdenozan ên gîyayî û yeksalane ye. Di bingehî de 2 cûreyên xwe hene. Çandinî (kedî) û kûvî (bejî). Hê?înhatek bêhn nexwe? e. Bejna wê…
GÛZA MISKÊ
SEMEN MYRÎSTÎCAE/ FRANGANS Gûza miskê riwakek ji malbata gûzan e. Li welatên tiropîkal hê?în têt. Bejna wan 10- 20 m bilind dibe û temenê wan xwe digehîne 100 salan. Belgên…
BROKOLÎ
GULKELEMA KESK BRASSÎKA OLERACE Brokolî hê?înhatek dikakî ye û ji malbata keleman e. Belgên wê wek yên kelemê mezin in û rengê wan wek xwelîyê ne. Kulîlkên wê spî û…
BÎBERA RE? / FILFIL
PÎPER NÎGRUM Bîbera re? (filfil) hê?înhatek darane û ji malbata bîberên re? e. Bejna wê 5- 10 m bilind dibe. Bi kêmanî 100 cûreyên wan hene û li dar û…
FISTEQÊN AXÊ
ARACHÎS HYPAGAEA Fisteqên axê hê?înhatek ji malbata baqilan tê hesibandin. Bejna wê 20- 70 cm bilind dibe. Belgên wê kesk in, du lib li hember hev in û wek…
AVOQADO
PERSEA GATÎSSÎMA Avoqado hê?înhatek darane, ji malbata defnan tê hesibandin. Bejna wê heta 15 – 20 m bilind dibe. Belgên wê yên kesk heta 40 cm dirêj dibin û nawe?in.…
XES
LACTUCA LAÎTUE Xes hê?înhatek (nebatek) ji malbata beybûnan tê hesibandin. Dikakek hem yek salane, hem jî pirsalane ye. Belgên xesê kesk û dirêj in. Kulîlkên wê zer in. Bibizirê xwe…
HILÛRE?K / INCAS
KUJERÊ HUCREYÊN PENCE?ÊHRÊ PRUNÛS DOMESTÎCA SUP SP. Hilûka re? riwakek (nebat) daran e ji malbata gulan tê hesibandin. Bejna wê 4- 10 mitroyan bilind dibe, lewre carnan wek hejan û…
GULBEROJ
GULBEROJ (VERAROJ- GULAWDUN – GULA BERBEROJ) HELÎANTUS ANNUUS L. Gulberoj riwekek gulan e û ji malbata beybûnan tê hesibandin. Bejna wê 1- 3 mitroyan bi tîrane li ser navtengekê…
GULBEROJ
GULBEROJ (VERAROJ- GULAWDUN- GULA BERBEROJ) HELÎANTUS ANNUUS L. Gulberoj riwekek gulan e û ji malbata beybûnan tê hesibandin. Bejna wê 1- 3 mitroyan bi tîrane li ser navtengekê…
GILGIL / GARIS
GENIMOK / ZEA MAYS Genimok riwakek ji malbata geniman tê hesibandin. Bejna wî li gor welat û cih 1,5 – 3 mîtroyan tîrane bilind dibe. Navtenga wî stûr, biriqok û…
CEH
HORDEÛM VULGARE Ceh riwekek (nebatek) ji malbata geniman e. Bejna wî jî wek ya genim, qamî?ek zirav, narîn û nav vala ye. Lê bejna wî hinekî ji genim kintir e…
ZEBE?
?ITÛ- ?ÛNTÛ / CITRULLUS LANATUS ?ûntû riwakek (nebatek) ji malbata kulindan e. Herçend wek dikakan bê çandin jî, lê ji fêqîyan tê hesibandin. Belgên wê pirt-pirt in ( parçe ne)…
QEYSÎ / MI?MI? / ZERDELE
PRUNUS ARMENÎKA Qeysî riwakek (nebat) daran e ji malbata gulan tê hesibandin. Bejna wê 3- 10 mitroyan bilind dibe. Kulîlkên wê berî ku pelên xwe veke dibi?kivin û…
Gêlas / Qeresî
ASPÎRÎNA XWERISTÊ PRUNUS AVÎUM Gêlas riwakek (nebat) darane ji malbata gulan tê hesibandin. Bejna wê bi tîrane heta 15 m an bilind dibe. Qa?ilê dara wê hilû ye (?emitok) û…
KUNCÎ
SESAME ORIENTALE Kuncî riwekek dexlane, ji malbata kuncîyan e. Bejna wê bi tîrane 50 – 150 cm bilind dibe û kêm caran çik jê diçin. Belgên wê 5-10 cm dirêj …
GARIS
GARIS PANÎCÛM MÎLACEÛM Garis hê?înhatek ji malbata dexlan (geniman ) e. Kêm zêde 300 cûre û awayên wê yên bejî û avî hene. Reh û rî?îyên wê xwe berdidin kûratîya…
SÎR
DERMANÊ ?EKIR Û ZIXT YÊ XWERISTÎ ALIIUM SATIVUM Sîr hê?înhatek (nebatek ) ji malbata pirasan û pismamê pîvazê ye. Bejna wê li gor cih û war 25- 100 cm li…
GULKELEM
BARSSICA OLERACEA Gulkelem hê?înhatek ji malbata keleman e. Ji ber ku wek seriyek ji gul, anjî kulîlkan pêk hatîye û di?ibe kelemek wek kulîlkan, jê re ew navê “ gulkelem…
MÛZ
BANANA – BANANIER Mûz hê?inhatek giyayi yên mezin ji malbata muzan e û ( hinek dibêjin ji malbata tûyan lê bi dimena palmal an e ) li welatên germ hê?in…
ZEYTÛN
Hê?înhata pîroz û dermanê hemû derdan OLEA EUROPAEA ( OLIVER ) Zeytûn nebatek darane ye û ji malbata zeytûnan e. Di hemû kitêbên pîroz de qala pîrozbûna wê tê kirin…
KULIND /KUNDIR /MÎRANE
CUCURBÎTA PEPO Kulind hê?înhatek ji malbata kulindan ê. Gîyayek dikakan e, rehên wê heta 10 mitroyan xu?ekî dirêj dibin û gelek çîqên din jê diçin. Rehên wê hinekî bi pûrt…